Een Duitse koper die in Nederland een auto koopt. Het klinkt als een gewone transactie die dagelijks voorkomt. Toch kan er bij problemen een wirwar aan juridische vragen ontstaan. Welk recht is van toepassing, bij welke rechter moet je zijn en welke risico’s lopen Nederlandse ondernemers die zich op de Duitse markt richten?

Een uitspraak van de rechtbank Noord-Nederland uit 2019 laat zien hoe ingewikkeld dit kan worden.

Een BMW met een verborgen geschiedenis

Een Duitse consument zag op een Duitstalige website een advertentie voor een tweedehands BMW. De auto leek in uitstekende staat en de prijs was aantrekkelijk. De koper reisde naar Drenthe, deed een proefrit en besloot om de auto te kopen. Kort na de koop bleek echter dat de kilometerstand niet klopte. In plaats van de beloofde 174.000 kilometer had de auto al meer dan 324.000 kilometer gereden. Bovendien vertoonde de auto ernstige gebreken.

De koper had eerder al een bodemprocedure gestart waarin hij ontbinding van de koopovereenkomst vorderde. Toen de auto nieuwe ernstige gebreken vertoonde, volgde een kort geding bij de Nederlandse rechter. Daarin vroeg hij met spoed om teruggave van de auto en teruggave van de koopsom, in afwachting van de uitkomst van de lopende bodemzaak. De verkoper voerde aan dat de auto niet door de BV, maar door de directeur in privé was verkocht. Ook stelde hij dat Duits recht van toepassing was en dat alleen de Duitse rechter bevoegd zou zijn.

De rechter ging daar niet in mee. Net als in de bodemzaak oordeelde de rechter dat de koper er redelijkerwijs van uit mocht gaan dat hij zaken had gedaan met een Nederlands bedrijf. Daarmee was sprake van een consumentenkoop en gold de bescherming van het consumentenrecht.

De rechter stelt vervolgens vast dat de benoemde gebreken zeer aannemelijk zijn en zeer ernstig. De rechter wees daarom de vordering toe: de auto moest worden teruggenomen en de koopsom terugbetaald.

Grenzen vervagen bij verkoop over de grenzen

Binnen de Europese Unie bepaalt de Rome I-Verordening welk nationaal wetboek van toepassing is op contractuele geschillen. Voor consumenten gelden aparte regels. Zodra een Nederlandse handelaar zich richt op Duitse klanten, bijvoorbeeld via een Duitstalige advertentie of website, kan de Duitse koper zich beroepen op zijn eigen nationale consumentenbescherming.

De EU Verordening Brussel I-bis bepaalt welke rechter bevoegd is bij contractuele geschillen. Het uitgangspunt is dat de zaak naar de rechter moet in het land waar de tegenpartij is gevestigd. Consumenten kunnen echter ook naar de rechter van hun eigen land stappen. Dit is het geval als de handelaar zich actief beweegt in het land van de consument. Een simpele advertentie in de Duitse taal kan dus al voldoende zijn om het Duitse recht van toepassing te maken.

In dit geval heeft de Duitse koper er kennelijk voor gekozen om een discussie te voorkomen bij de Duitse rechter of deze wel bevoegd was. Hij heeft zich direct tot de Nederlandse rechter gewend. Dit volgens het uitgangspunt van de verordening.

Verschillen die groot kunnen uitpakken

Op het eerste gezicht lijken de regels in Nederland en Duitsland sterk op elkaar. In beide landen geldt dat een auto moet voldoen aan wat de koper redelijkerwijs mag verwachten. Een verkeerde kilometerstand of ernstige gebreken maken de auto non-conform. Ook de bewijslastregeling bij consumentenkoop is in beide landen vergelijkbaar: binnen twaalf maanden na levering wordt vermoed dat een gebrek al bij aflevering aanwezig was.

Toch zijn er verschillen die in de praktijk relevant kunnen zijn. In Duitsland kan het consumentenrecht vaak strikter worden toegepast.

Voor Nederlandse ondernemers die verkopen aan Duitse consumenten betekent dit dat zij niet alleen rekening moeten houden met de letter van de wet, maar ook met de strengere interpretatie ervan in Duitsland. Wat in Nederland nog als “redelijk” wordt gezien, kan in Duitsland bijvoorbeeld als misleidend of onrechtmatig worden beoordeeld.

Wat ondernemers hiervan leren

De verkoop van een auto aan een Duitse koper lijkt een gewone deal, maar kan grote juridische gevolgen hebben. Een Duitstalige advertentie kan er al voor zorgen dat Duits recht van toepassing is en de Duitse rechter bevoegd is. Dat betekent onbekende regels, hogere kosten, onbekende procesregels en onbekende gebruiken in het andere land.

Ondernemers doen er daarom goed aan om zich bij internationale verkoop goed voor te bereiden op de mogelijke scenario’s. Het is belangrijk om helder te communiceren over garantie en toepasselijk recht en om bewijsstukken van levering en uitvoer zorgvuldig te bewaren. Ook is het verstandig om onderscheid te maken tussen verkoop aan ondernemers en aan particulieren.

Een gewaarschuwd ondernemer telt voor twee

De zaak van de Duitse koper met de BMW laat zien hoe praktijk en theorie samenkomen. Europese regels bepalen welk recht geldt en welke rechter bevoegd is, maar nationale regels vullen dat in met concrete consumentenbescherming. Nederlandse autohandelaren die zaken doen met buitenlandse klanten doen er goed aan hun verkoopvoorwaarden en administratie daarop af te stemmen. Zo voorkomt u dat een eenvoudige verkoop verandert in een complexe internationale procedure.

Als u hierover vragen heeft, bel dan met Rutten x Welling Advocaten!