Als ondernemer denk je er misschien niet dagelijks over na: je algemene voorwaarden. Ze staan al jaren op je website, zijn ooit opgesteld of overgenomen van een ander en lijken prima hun werk te doen. Maar wist je dat één onduidelijke zin in je voorwaarden jou als ondernemer duur kan komen te staan?
Ondernemers die producten of diensten aanbieden aan consumenten – met name via internet, telefonisch of aan de deur – hebben namelijk een verzwaarde informatieplicht. Deze verplichting, voortvloeiend uit Europese regelgeving, heeft als doel consumenten te beschermen tegen ondoorzichtige of oneerlijke (contract)voorwaarden.
Deze regels gelden ook wanneer je contractspartij formeel een ondernemer is, maar het niet gaat om de dagelijkse praktijk van deze ondernemer. Bijvoorbeeld, een autodealer zou een beroep kunnen doen op de “consumentenbescherming” als hij een geschil krijgt over een gekochte bureaustoel. Dit heet de reflexwerking.
Het niet naleven van deze verplichting kan grote gevolgen hebben. De rechter is namelijk verplicht om ambtshalve te toetsen of aan de informatieplicht is voldaan en of de overeenkomst oneerlijke bedingen bevat – zelfs wanneer de consument hierover niets opmerkt of niet verschijnt in de procedure.
Wat is een oneerlijk beding?
Een beding in een consumentenovereenkomst is volgens de wet oneerlijk wanneer het evenwicht tussen de rechten en plichten van partijen aanzienlijk wordt verstoord in het nadeel van de consument.
Als blijkt dat het beding oneerlijk is, kan de rechter dit beding vernietigen. De rechter mag het beding niet aanpassen of nuanceren, maar moet het buiten toepassing laten. In uitzonderlijke gevallen kan zelfs de gehele overeenkomst worden vernietigd, bijvoorbeeld als essentiële informatie geheel ontbreekt.
Voor ondernemers betekent dit dat zij hun algemene voorwaarden regelmatig moeten (laten) toetsen op transparantie, proportionaliteit en conformiteit.
Recente voorbeelden uit de praktijk:
De rechtspraak laat zien dat rechters de bedingen streng controleren en deze ook veelvuldig vernietigen. Twee recente uitspraken van de rechtbank Noord-Holland geven dit weer:
- Incassokosten zonder maximum
In een uitspraak van 16 april 2025 werd een beding vernietigd waarin stond:
“De door de ondernemer in redelijkheid gemaakte buitengerechtelijke kosten, na een ingebrekestelling, komen ten laste van de recreant. Indien het totale bedrag niet tijdig is voldaan, zal na schriftelijke sommatie het wettelijk vastgestelde rentepercentage over het nog openstaande bedrag in rekening worden gebracht.”
Op het eerste gezicht oogt dit als een standaardbepaling, maar als je goed oplet zie je dat er geen maximumbepaling voor de incassokosten is opgenomen. In theorie zouden consumenten hierdoor met onbeperkte kosten geconfronteerd kunnen worden, wat strijdig is met artikel 6:96 BW. Bovendien was het moment van verschuldigdheid niet in lijn met de wet. De rechter vernietigde het beding en wees de gevorderde kosten volledig af.
- Rente zonder percentage
Op 30 april 2025 vernietigde dezelfde rechtbank een rentebeding uit de algemene voorwaarden van Infomedics. Het beding vermeldde geen rentepercentage, wat in theorie de ondernemer de mogelijkheid gaf om dit eenzijdig te bepalen. De rechter oordeelde dat dit in strijd was met de beschermingsgedachte van het consumentenrecht en verklaarde het beding nietig.
Een frustrerend effect voor ondernemers
Het kan oneerlijk aanvoelen: je hebt geleverd conform de afspraak, de consument betaalt niet en toch wordt de vordering (deels) afgewezen – alleen vanwege een tekortkoming in de algemene voorwaarden. De rechter mag in zo’n geval geen vervangende regeling treffen of het beding ‘redelijker’ maken. Zelfs wanneer de vordering is gebaseerd op de wet of de overeenkomst, is vernietiging onvermijdelijk als het beding ondoorzichtig of oneerlijk is geformuleerd.
Zorg voor goede algemene voorwaarden
Voor ondernemers is de boodschap helder: zorg voor transparante, heldere en – misschien wel het belangrijkste – juridisch correcte algemene voorwaarden.
Een tweede boodschap is: weet vooraf hoe je je voorwaarden moet gebruiken.
Twijfel je of jouw voorwaarden nog voldoen aan de actuele wet- en regelgeving of wil je dat een van onze juristen ernaar kijkt? Of wil je meer weten over hoe je je algemene voorwaarden gebruikt? Neem gerust contact met ons op. Wij nemen die zorg graag voor je uit handen, zodat je met een gerust hart kunt ondernemen.
