Algemeen
De FIFA heeft het dragen van de OneLove aanvoerdersband tijdens het WK in Qatar verboden. Elke aanvoerder zal bij het dragen daarvan, conform het FIFA besluit, bestraft worden met een gele kaart. Cruciale vraag is of de scheidsrechter wel gerechtigd is een gele kaart te tonen als een aanvoerder met deze band speelt? Anders gezegd: is dit FIFA besluit wel rechtmatig?
Onze aanvoerder Virgil van Dijk zag door het FIFA besluit in ieder geval alsnog af om tegen Senegal aan de aftrap te verschijnen met deze band. De KNVB is van mening dat zij door het FIFA-verbod op de OneLove-aanvoerdersband ook geen kant meer op kan. Maar is dat wel zo?
Grondslag FIFA verbod
De FIFA (Wereldvoetbalbond) legt op haar website uit waarop haar verbod is gebaseerd. Zij verwijst – kort gezegd – naar het wedstrijdreglement. Ingevolge artikel 13.8.1 in het zogenoemde ‘FIFA-wetboek’ staat dat aanvoerders gedurende het WK slechts een door de FIFA toegestane aanvoerdersband mogen dragen. En daar valt deze band niet onder, aldus de FIFA.
De UEFA (de Europese voetbalbond) heeft daarentegen blijkbaar geen moeite met de OneLove-aanvoerdersband. In de Nations League droeg onze aanvoerder Van Dijk namelijk wel deze band, zonder dat een sanctie in het vooruitzicht werd gesteld of werd opgelegd.
Het recht
Het dragen van de OneLove-band is volgens de FIFA niet toegestaan. Doen aanvoerders dit wel, dan krijgen zij hiervoor een gele kaart. Er zijn echter geen specifieke FIFA regels die expliciet het dragen van deze aanvoerdersband verbieden, laat staan op straffe van een gele kaart. Wel hanteert de FIFA (meer algemene) regels die aangeven wat voor een soort kleding gedragen dient te worden. Verder schrijft de FIFA ook voor dat uitingen over politieke, religieuze of persoonlijke boodschappen niet toegestaan zijn[1]. Maar het sanctioneren van het dragen van de OneLove-aanvoerdersband met een gele kaart komt niet in de reglementen van de FIFA voor. Dit wordt dus overgelaten aan de interpretatie van de scheidsrechter. De leidsman dient dan (volgens de FIFA) ervan uit te gaan dat (1) de FIFA het dragen van deze band verbiedt en de aanvoerder in overtreding is als hij de band tijdens de wedstrijd draagt (overtreding van de FIFA kledingvoorschriften). Op basis daarvan zal de scheidsrechter vervolgens een gele kaart dienen te tonen. De FIFA heeft namelijk achteraf kenbaar gemaakt dat als straf op deze uiting een gele kaart staat. Kan dat zomaar? De KNVB oordeelde van wel, daar zij zich op het standpunt stelde door het FIFA besluit ‘schaakmat’ te staan. Dat is echter mijns inziens niet juist.
De Duitse voetbalbond vindt het FIFA besluit onrechtmatig en overwoog om naar het internationaal sporttribunaal CAS[2] te stappen, dit om de aangekondigde sanctie van de FIFA tegen de OneLove-aanvoerdersband in rechte (via arbitrage) aan te vechten. Deze ad-hoc commissie behandelt spoedzaken en zij beslist binnen 48 uur.
Tijd genoeg dus ook voor onze nationale voetbalbond om een uitspraak te krijgen voor onze 2e (groeps)wedstrijd tegen Ecuador. Onderhavige vraag, of de FIFA maatregel wel past en is toegestaan binnen haar regels, kan dus, anders dan de KNVB stelt, wel getoetst worden door genoemde ad hoc-divisie bij het CAS.
Vraag rest dan uiteraard of een scheidsrechter de gele kaart mag tonen volgens de FIFA-regels? De vraag stellen, is veel makkelijker dan hem te beantwoorden. Er is wel een aantal kanttekeningen te plaatsen bij het FIFA besluit, maar de vraag is in hoeverre die standhouden.
Uitgangspunt is dat aanvoerders voor FIFA-eindrondes een armband dienen te dragen die is geleverd door de FIFA. De wereld voetbalbond verbiedt verder om politieke, religieuze of persoonlijke boodschappen te uiten[3]. Maar valt het dragen van deze band expliciet onder deze categorieën? Betreft het hier wel een politieke of religieuze boodschap of is het eigenlijk een boodschap over mensenrechten, waar ook de FIFA volledig aan is gebonden?
En op basis waarvan wordt het dragen van deze band bestraft met een gele kaart en niet bijvoorbeeld met een geldboete[4]? Is een gele kaart daarvoor wel bedoeld, zoals de FIFA heeft besloten? Is een gele kaart niet bedoeld voor onsportief gedrag, afwijken met woord of daad, herhaalde overtreding van de regels, de hervatting van het spel uitstellen, het niet op de juiste afstand houden van een hoekschop of vrije trap of het speelveld verlaten of opnieuw betreden zonder toestemming van de scheidsrechter? Is er veel ruimte voor interpretatie? Ja, dat is volgens mij zeker het geval. Maar als een speler een gele kaart krijgt, betekent dit dat hij wordt gewaarschuwd voor iets dat hij heeft gedaan. Hij zal op zijn acties moeten gaan letten, omdat een tweede gele kaart in dezelfde wedstrijd een rode kaart oplevert. Wat nu als een aanvoerder weigert, nadat hem de gele kaart is getoond, de band van de arm te verwijderen? Krijgt hij dan tweemaal geel en dus rood?
Waarom is het dragen van de ‘Geen discriminatie-band’ tijdens dit WK wel toegestaan door de FIFA en de OneLove band niet? Waarschijnlijk omdat de OneLove band omstreden is vanuit Qatarees perspectief. Er wordt een regenboogband in gezien. Maar dat is niet het geval. Het is een combinatie van de pan-Afrikaanse vlag, die uitdrukking geeft aan trots over afkomst en ras, en de panseksuele vlag, die geldt voor alle seksuele geaardheden en genderidentiteiten. Dit is dus een uiting tegen élke vorm van discriminatie, en staat dat niet gelijk aan de ‘Geen discriminatie-band’?
Ik begrijp uit de persberichten dat het besluit van de FIFA vooralsnog door niemand wordt aangevochten bij het CAS. Ik ben wel benieuwd wat de uitspraak zou zijn geweest. Vooralsnog ben ik van oordeel dat het bestreden besluit van de FIFA, indien het wel zal worden aangevochten bij het CAS, juridisch in stand zal blijven. (Durft het CAS de FIFA überhaupt wel op dit punt terug te fluiten?)
