Naar schatting zijn er in Nederland 870 franchiseformules actief, met ruim 34.000 franchisevestigingen, die werk bieden aan ruim 375.000 mensen (bron: memorie van toelichting). Franchise is daarmee belangrijk voor de nationale economie.
Franchise is een vergaande vorm van samenwerking tussen zelfstandige ondernemingen. Bekende voorbeelden van franchiseformules zijn winkelketens (Hema, Albert Heijn), fastfoodrestaurants (McDonalds, Pizza hut), benzinestations (Shell) en fitness (Basicfit, Fit20). Maar ook in de zakelijke dienstverlening komen franchiseformules voor: makelaars (Re/Max), boekhouders en – waarom niet? – misschien binnenkort ook advocaten (McLawyers ™©®?)! Per 1 januari 2021 geldt voor al deze franchiseketens de Wet franchise.
Kenmerkend voor franchise is dat de franchisenemer zijn onderneming moet voeren conform de franchiseformule van de franchisegever. In ruil daarvoor krijgt de franchisenemer toegang tot onder andere de knowhow en licenties van de franchisegever, ondersteuning in marketing en administratie. Vaak biedt de franchiseformule ook een gezamenlijk inkoopbeleid. Dit kan kostenbesparend werken en biedt zekerheid voor de kwaliteit. De samenwerking kan zo vergaand zijn dat het voor een buitenstaander soms niet eenvoudig is om te zien of een vestiging een zelfstandige franchisenemer is of een echt filiaal van de franchisegever. Maar ook zeer beperkte samenwerkingen (soms niet meer dan een gezamenlijk merk en/of huisstijl, de “sticker”-franchise) vallen onder de nieuwe wet.
Bij franchise is er vaak sprake van een machtsoverwicht van de franchisegever ten opzichte van de franchisenemer. De nieuwe wet probeert het evenwicht tussen partijen te herstellen. Voor de franchisegever betekent dit een aantal belangrijke, nieuwe verplichtingen die de positie van de franchisenemer versterkt.
Zo wordt de franchisegever in de onderhandelingsfase met de franchisenemer een uitgebreide informatieverplichting opgelegd. Dit kan in de vorm van een Precontractueel Informatie Document (PID). Met dit PID moet de franchisenemer een reële inschatting kunnen maken van de risico’s die de franchiseovereenkomst met zich meebrengt. De inhoud en de wijze van verstrekking van de PID is dan ook in de wet geregeld. De Wet franchise kent ook een verplichte standstill-periode van tenminste vier weken. Deze bedenkperiode voordat de overeenkomst van kracht kan gaan, is bedoeld om te voorkomen dat de franchisenemer onder (tijds)druk wordt gezet door de franchisegever. Als de franchisegever een van deze verplichtingen niet nakomt, zijn de risico’s voor de franchisegever groot. De franchisenemer kan dan mogelijk de franchiseovereenkomst vernietigen.
Ook gedurende de looptijd van de franchiseovereenkomst versterkt de wet de positie van de franchisenemer. Dit gebeurt vooral door een doorlopende verplichting voor de franchisegever om de franchisenemer van informatie te blijven voorzien. Daarnaast is het nu verplicht dat franchisenemers instemmen met wijzigingen in de franchiseformule of met het exploiteren van een afgeleide formule. Op deze manier wordt voorkomen dat de franchisegever op eigen houtje de formule wijzigt of zelfs (deels) concurrentie aandoet.
Ten slotte versterkt de Wet franchise ook bij het einde van de overeenkomst de positie van de franchisenemer. Het is niet ongewoon dat partijen een concurrentiebeding overeenkomen. Dit beding verbiedt het de franchisenemer na afloop van de overeenkomst om met de franchisegever en zijn -formule te concurreren. De nieuwe wet beperkt de duur daarvan tot maximaal een jaar na het einde van de franchiseovereenkomst. Bovendien moet de franchiseovereenkomst aangeven hoe wordt bepaald of er goodwill aanwezig is in de onderneming van de franchisenemer en zo ja, hoeveel daarvan aan de franchisegever is toe te rekenen.
Al met al heeft de Wet franchise vergaande consequenties voor franchisenemers en -gevers. Voor nieuwe franchiseovereenkomsten geldt de wet per 1 januari 2021. Voor al bestaande franchiseovereenkomsten geldt een overgangsperiode van 2 jaar.
Heeft u vragen over uw franchiseovereenkomst? Denkt u erover een franchise te beginnen? Neemt u vrijblijvend contact met mij op: 045- 574 14 88 of s.blommendaal@ruttenwelling.nl
