Advocaten en rechters krijgen veel tegengestelde belangen te zien. De partijen in een rechtszaak komen op voor hun eigen belang. Soms is het belang niet gerechtvaardigd en soms wel. Deze belangen moeten vervolgens door de rechter aan de wet worden getoetst.

In een faillissement hebben schuldeisers maar ook de failliet zelf een groot belang bij de hoogste opbrengst uit verkopen van de boedel. Hoe hoger de opbrengst, hoe minder schulden achterblijven.

Aan de andere kant zit de koper die iets uit de boedel koopt. Hij heeft er belang bij dat de curator gebonden is aan de koop die is gesloten en dat hij ook krijgt wat hij koopt.

Als er na de koop zich iemand meldt met een hoger bod, beginnen deze belangen te botsen. De schuldeisers en de failliet willen natuurlijk het geld van het hogere bod. De koper wil krijgen wat hij heeft gekocht.

Over deze situatie heeft de Hoge Raad zich gebogen in december 2023. De Advocaat-Generaal heeft een advies uitgebracht over deze zaak. De Hoge Raad heeft het advies gevolgd.

Wat was er aan de hand?

De failliet had een aangenaam woonhuis met een waarde boven de 1 miljoen Euro. De curator heeft deze woning aangeboden via Funda. Na wat verwikkelingen, heeft een derde een bod uitgebracht van € 1.250.000,00. De curator krijgt van de rechter-commissaris (deze rechter houdt toezicht op de curator) toestemming om de woning voor deze prijs te verkopen aan deze derde. De koopovereenkomst wordt gesloten.

Vervolgens meldt iemand anders zich met een bod van € 1.275.000,00. Dit bod is € 25.000,00 hoger. De curator geeft aan dat de woning al is verkocht. De failliet wil echter dat de woning voor het hogere bod wordt verkocht. Hierdoor wordt de schuldenberg natuurlijk kleiner.

De failliet stapt naar de rechter-commissaris en vraagt om de koop te ontbinden. De failliet volgt de route van art. 69 Fw. In dit artikel staat dat belanghebbenden bij de rechter-commissaris kunnen protesteren tegen een handeling van de curator. De rechter-commissaris oordeelt dat hij niet het recht heeft om de curator een overeenkomst te laten ontbinden als daar geen wettelijke grond voor is. Met andere woorden: de koopovereenkomst is bindend voor de verkoper.

De failliet stapt naar de rechtbank. Hij beargumenteert dat de verkoop niet geheel transparant is verlopen. De failliet stelt dat de curator misschien wel een boete moet betalen als hij de overeenkomst ontbindt, maar deze boete is minder dan de hogere opbrengst. De rechtbank oordeelt dat de failliet hier een punt heeft. Er was eerst een openbare verkoop. De dochter van de failliet had toen de hoogste prijs geboden maar betaalde niet. De curator is daarna benaderd door de andere geïnteresseerde die vervolgens € 1.250.000,00 bood. De rechter-commissaris heeft deze verkoop geaccordeerd. De curator heeft vervolgens de woning verkocht.

Oordeel van de rechtbank

De rechtbank oordeelt dat de verkoop niet geheel transparant was, geeft de failliet gelijk en geeft daarom de rechter-commissaris de opdracht om de gesloten koopovereenkomst te ontbinden.

Oordeel van de Hoge Raad

De Hoge Raad beoordeelt vervolgens de kwestie. De Hoge Raad geeft aan dat belanghebbenden via art. 69 Fw het recht hebben om naar de rechter-commissaris te stappen. Maar de Hoge Raad ziet dat de rechtbank een stapje heeft overgeslagen: de verkoop is een overeenkomst waaraan de verkoper (de curator voor de boedel) en koper allebei zijn gebonden. Er staat in de wet en in de koopovereenkomst geen regel dat de koop ontbonden kan worden als er een hoger bod binnenkomt. De koop kan dus niet ontbonden worden. De rechter-commissaris heeft geen recht om na de koop te beslissen dat de koop ontbonden moet worden.

Het gevolg: de koper krijgt de woning en de failliet krijgt geen gelijk.

Ik meen dat de Hoge Raad gelijk heeft. Ik begrijp het belang van de failliet en de schuldeisers om een hogere opbrengst binnen te halen heel goed. Alleen staat in de wet dat de partijen een overeenkomst moeten naleven. Daar kun je niet zomaar onderuit komen. Ook een rechter-commissaris en een curator zijn aan de wet en aan een overeenkomst gebonden als deze eenmaal is gesloten. Dan kan achteraf niet zomaar iemand de koop ongedaan laten maken vanwege zijn eigen belang. De belangen botsen maar de wet is hier duidelijk.

Wat vindt u?

Als u vragen heeft over faillissementen, overeenkomsten of botsende belangen, bel dan naar Rutten x Welling Advocaten en vraag het ons.