Stel je voor: je hebt een onbetaalde factuur en wilt juridische stappen ondernemen, maar schrikt van de kosten van een advocaat. Wat als je voor zo’n € 2 een brief kan laten maken door een computerprogramma?

Het eerste ‘advocatenkantoor’ zonder advocaten

Onlangs is in Groot-Brittannië het eerste ‘advocatenkantoor’ zonder advocaten geopend, Garfield Law. Zo presenteert het kantoor zichzelf. Dit kantoor werkt uitsluitend op basis van artificial intelligence, of zoals wij het kennen, ChatGPT. Zij helpen hun cliënten met verschillende soorten juridische diensten. Hun voornaamste cliëntenkring bestaat uit partijen met onbetaalde vorderingen. Wanneer er vervolgstappen genomen moeten worden, dan stellen ze voor een paar tientjes alle documenten op die nodig zijn om naar het ‘small claims court’ te stappen. Dit is vergelijkbaar met de kantonrechter in Nederland, alleen ligt de grens in Groot-Brittannië bij 10.000 Britse pond. In Nederland ligt deze grens bij € 25.000,-.

De vraag is echter of dit een goede ontwikkeling is. In eerste instantie zal men misschien denken van wel. De kosten voor rechtsbijstand worden immers lager. Maar ten koste van wat? Wat zijn de nadelen?

Drie valkuilen van AI in de rechtspraktijk

Natuurlijk heeft ieder voordeel ook nadelen. Ik bespreek er drie:

• De werkzaamheden die dit advocatenkantoor uitvoert, behoren meestal niet tot de werkzaamheden van een advocaat. Deze zullen in de meeste gevallen uitgevoerd worden door een incassobureau of jurist. Voor alle zaken boven 10.000 Britse pond geldt er in het Verenigd Koninkrijk verplichte procesvertegenwoordiging (door een advocaat), waardoor een AI-advocatenkantoor niet kan worden ingeschakeld.
• Er bestaat een grote kans dat de cliënt, bij het verstrekken van de gegevens aan de AI-bot, relevante informatie weg zou laten omdat hij niet weet dat deze informatie van groot belang kan zijn. Het doorvragen naar informatie in gesprekken is namelijk een belangrijke eigenschap van een advocaat. Indien belangrijke informatie ontbreekt, zou het document foutieve of gebrekkige informatie kunnen bevatten. In ieder geval is het juridische stuk dan niet volledig. Dit kan het verschil betekenen tussen het winnen of verliezen van een zaak.
• Op het moment dat een cliënt de bovengenoemde documenten heeft ontvangen voor de hoorzitting in de small claims court, dient hij zichzelf te verdedigen met deze documenten. De AI computer kan immers niet mee naar een zitting. Hier heeft een gemiddeld persoon geen ervaring mee, waardoor de uitkomst anders zou kunnen uitpakken dan wanneer je dit met een advocaat aan je zijde zou gaan doen. Bijvoorbeeld omdat er vaak veel emoties bij komen kijken of omdat iets ongelukkig wordt verwoord. Vooral wanneer de wederpartij wél een advocaat aan zijn zijde heeft die een goed juridisch onderbouwd betoog heeft en deze vanuit zijn specialisme goed kan verwoorden. Daarnaast komt het geregeld voor dat er tijdens de zitting een nieuw discussiepunt wordt opgeworpen of er nieuwe feiten aan het licht komen. Dan moet je improviseren. De AI computer kan je op dat moment niet adviseren. Zonder een specialist aan je zijde sta je wellicht met je mond vol tanden.

Wat vindt AI zelf van deze ontwikkelingen?

Om iets dieper op het voorgenoemde in te gaan, heb ik aan ChatGPT gevraagd wat hij nou vindt van dit advocatenkantoor. Hij gaf het volgende aan: “Ik vind dit een baanbrekende en veelbelovende stap. Maar het succes hangt sterk af van verantwoord gebruik – vooral uitgebreide kwaliteitstesten en permanente professionele controle blijven essentieel om fouten en juridische risico’s te vermijden.“

Toen ik hem vroeg naar welke werkzaamheden een AI-programma het beste kan uitvoeren, gaf hij aan dat dit werk moet zijn dat ook écht geautomatiseerd kan worden. Dan zouden mensen zich volgens hem kunnen richten op datgene wat geen algoritme ooit zal kunnen. Dit zijn onder andere: morele afwegingen maken, empathie tonen, context doorzien en creatief juridisch denken. En juist dit zijn zeer belangrijke eigenschappen van een advocaat. Naast het vakinhoudelijke werk ben je constant bezig met het managen van emoties. Zowel van je eigen cliënt, de wederpartij, als de rechter en andere betrokken partijen.

Wil je goede juridische hulp, maar geen torenhoge kosten?

Gelukkig bieden wij een voordelig MKB-abonnement aan, waardoor je weet waar je aan toe bent, maar niet hoeft in te leveren op kwaliteit. In tegenstelling tot het hiervoor besproken AI-advocatenkantoor zijn wij gespecialiseerd in een groot aantal rechtsgebieden en niet enkel incasso- of kantonzaken. Bij ons kun je als ondernemer voor (bijna) alle juridische kwesties terecht.

Natuurlijk gaan wij wel mee in alle nieuwe ontwikkelingen. Wij zijn al geruime tijd bezig met het testen van verschillende AI-tools die ondersteuning bieden binnen onze praktijk. Hierbij kan gedacht worden aan het organiseren en analyseren van grote hoeveelheden documenten, waaronder bijvoorbeeld rechtspraak. Maar dit gebeurt enkel onder de deskundige begeleiding van een van onze gespecialiseerde advocaten. Dit is ook zeker nodig, aangezien juridische zaken (bijna) nooit zwart-wit zijn.

Uit onze eerste bevindingen volgt dat het gebruik van AI efficiëntie ‘kan’ verhogen, maar dat je nog steeds zeer scherp moet blijven. Misschien nog wel scherper dan voorheen. Daarbij is specialistische kennis onmisbaar. Het komt relatief vaak voor dat AI-tools fouten maken die een grote impact kunnen hebben op de uitkomst van een zaak. Los daarvan blijft de menselijke maat, empathie, ervaring en begrip van context onmisbaar in de juridische praktijk. Dit kan geen AI-bot vervangen. Althans niet op dit moment en wij verwachten dat dit op de korte termijn ook niet gaat veranderen.

Heb je vragen? Neem dan gerust contact met ons op. Wij nemen die zorg graag voor je uit handen.